Barwne opowieści
Moje pierwsze zetknięcie z prozą Mario Vargas Llosy było na miarę spotkań z książkami W. Faulknera, V. Nabokova, E. Jelinek, a więc najwyższą literacką półką.
Do tej pory peruwiański pisarz mnie nie rozczarował, a Ciotka Julia i skryba to przypieczętowanie nie tylko pewnego etapu pracy twórczej tego pisarza, ale i mojej miłości do jego książek.
Ciotka Julia i skryba to misterna, wycyzelowana i wypieszczona pod względem konstrukcyjnym powieść. Przeciętny czytelnik zauważy w niej jedynie nieco melodramatyczną, zabawną opowieść o miłości młodego dziennikarza do starszej o kilkanaście lat ciotki i zamieszaniu, jakie ich romans wywołał w statecznej peruwiańskiej rodzinie. Uważniejszy czytelnik z przyjemnością zasmakuje w soczystych opowieściach tytułowego skryby, wzorowanych na cieszących się ogromną popularnością słuchowiskach radiowych. Tętnią one w podskórnym nurcie opowieści; powracające motywy znakomicie ilustrują obsesje ich autora, a stopniowo szerzący się w nich chaos świadczy o destrukcyjnych procesach zachodzących w umyśle skryby Camacho.
Ciotka Julia i skryba to również powieść autoteliczna, powieść o pisaniu, w której zderzają się dwa modele twórców. Jeden z nich to opętany szałem tworzenia, karykaturalny Camacho, nieomal analfabeta, nieobeznany z literaturą grafoman, w najprostszy sposób grający na ludzkich uczuciach. Drugim jest młody, pełen zapału Varguitas. Ma wiele znakomitych pomysłów, ale to jeszcze zbyt niecierpliwy, niedoświadczony, nieopierzony literat.
Vargas Llosa odżegnuje się w swym utworze od sfery mitów, alegorii i symboli. Jego powieść niesie pochwałę racjonalizmu, rezygnuje z metafizyki. Świat peruwiańskiej socjety ma jasno określone granice, nie ma w nim niedopowiedzeń; obiektywizm i symetria zastępują chaotyczną, subiektywną wizję świata.
W żadnym wypadku nie umniejsza to wartości powieści Ciotka Julia i skryba, która jest znakomitym, przemyślanym, zabawnym, mądrym dziełem.
Recenzent: Elżbieta Obroślak
O takim skandalu nikt jeszcze w rodzinie Maria nie słyszał!
Młody, niedoświadczony student dziennikarstwa zakochuje się nie dość, że we własnej ciotce, to jeszcze starszej o kilka lat rozwódce. Julia jest piękna, dojrzała i choć szuka dla siebie bardziej odpowiedniego kandydata na męża, traci głowę dla młodziutkiego chłopca. Kolejne odsłony zakazanego romansu przeplatane są odcinkami opowieści radiowych, które zawsze kończą się w najciekawszym momencie.
Ciotka Julia i skryba to majstersztyk nurtu „lekkiego”, wirtuozerski popis autoironii, a zarazem perfekcyjny komentarz do popkultury i jej recepcji. Kiedy powieść ukazała się po raz pierwszy, wzbudziła sporo kontrowersji, do czego niewątpliwie przyczyniły się wyraźne aluzje autobiograficzne Vargasa Llosy. Kilka lat później uwieczniona na jej kartach pierwsza żona autora, udręczona prasową nagonką, wydała tekst "Czego Varguitas nie powiedział", w którym przedstawiła własną wizję wydarzeń.