Wydawnictwo Znak - Dobrze nam się wydaje

27.01.2022

Wspólne wartości czy wspólna odpowiedzialność za jakość codziennego życia? Debata wokół książki prof. Aleksandra Halla „Anatomia władzy i nowa prawica”

Czy Polacy mogą się jeszcze zjednoczyć wokół wspólnych wartości czy raczej powinniśmy skupić się na szukaniu rozwiązań dotyczących codziennego życia? Możliwych scenariuszy polskiej polityki dotyczyła debata w Wyższej Szkole Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie wokół najnowszej książki prof. Aleksandra Halla „Anatomia władzy i nowa prawica". Poza autorem w debacie wzięli udział politolodzy: dr hab. Anna Siewierska-Chmaj, prof. UR oraz dr hab. Rafał Matyja, prof. UEK, a spotkanie poprowadził historyk i publicysta red. Andrzej Brzeziecki.

Aby przezwyciężyć pogłębiający się konflikt światopoglądowy w Polsce powinna powstać nowa prawicowa siła polityczna. Jedynie taka formacja może stać się alternatywą dla wyborców rozczarowanych wypaczaniem konserwatywnych wartości przez obóz Zjednoczonej Prawicy - przekonuje w swojej najnowszej książce prof. Aleksander Hall, który pod koniec lat 70. ubiegłego wieku współtworzył antykomunistyczny i prawicowy Ruch Młodej Polski. Zdaniem politologa i byłego opozycjonisty mamy obecnie w Polsce do czynienia z instrumentalnym traktowaniem wartości prawicowych przez obóz rządzący, choć w powszechnym odbiorze nadal - zarówno PiS jak i cała Zjednoczona Prawica - są postrzegane jako prawicowe.

Prof. Hall upomina się w tej sytuacji o liczną grupę obywateli, którzy nie są w stanie zaakceptować oferty przedstawianej przez liberalną i lewicową opozycję gdyż nie ma w niej miejsca na prawicowe wartości: W społeczeństwie jest bardzo wielu ludzi Kościoła - mówię tu nie tylko o duchownych, ale przede wszystkim o katolikach - którzy wcale nie są zachwyceni instrumentalnym traktowaniem Kościoła i religii przez ugrupowanie rządzące, ale też wcale nie są zachwyceni powiedzeniem „aborcja jest ok" i wcale nie tęsknią za tym, żeby nie było elementu religijnego w przestrzeni publicznej, a takie postulaty przecież są formułowane.

Według autora książki „Anatomia władzy i nowa prawica" tylko pojawienie się nowej siły na prawicy spowoduje, że polityczne wahadło w Polsce przestanie tak mocno wychylać się raz w prawą, a raz w lewą stronę. Taka sytuacja jest teraz, bo na skrajne działania ze strony obozu rządzącego opozycja reaguje coraz silniejszym oporem. Gdyby prawica była inna, to podziały wśród polityków i zwykłych obywateli nie byłyby już tak ostre i mielibyśmy szansę wrócić do myślenia w kategoriach wspólnoty.
Naród, wiara, ojczyzna - czyli poziom wartości, czy raczej płacenie podatków i segregowanie śmieci - czyli poziom odpowiedzialności?

Takie pytanie postawił prowadzący debatę historyk i publicysta red. Andrzej Brzeziecki. Prof. Anna Siewierska-Chmaj stoi na stanowisku, że w sytuacji tak silnych podziałów wewnątrz polskiego społeczeństwa należałoby raczej zejść z rozmów prowadzonych „na wysokim C" na poziom konkretów i wokół nich budować sojusze. Jej zdaniem warto na nowo odzyskać i zdefiniować pojęcie patriotyzmu - dziś mocno obarczone skojarzeniami z wojującym nacjonalizmem - a także pojęcia obywatela i społeczeństwa obywatelskiego. Zejdźmy do konkretów, spróbujmy rozmawiać o kwestiach podstawowych - mówiła dr Siewierska-Chmaj przywołując między innymi postulowaną przez Obywateli RP koncepcję tzw. trzeciej izby czyli trzeciej izby parlamentarnej mającej charakter stałego panelu obywatelskiego.

Prof. Rafał Matyja podkreślił z kolei, że pierwszym warunkiem istnienia wspólnoty jest osłabianie skali napięcia i konfliktu, i taką deeskalację widzi w książce prof. Halla. Opowiada się on też za takim myśleniem o wspólnocie, które dotyczy bardziej wspólnego życia, a nie wspólnych ideałów. Jeżeli nasza tożsamość będzie w 80% zbudowana z chęci wspólnego życia, a w 20% na poszukiwaniu wspólnych ideałów, to będziemy zdrowsi, niż [gdyby było] odwrotnie. Bo jak zaczniemy rozmawiać o wspólnych ideałach, to się bardzo mocno pokłócimy - uważa prof. Matyja. Nawiązując do metafory wahadła zwrócił on także uwagę, że w Polsce to nie radykalna prawica walczy z radykalną lewicą, zaś w najbardziej ostrym po 1989 roku politycznym sporze pozostają dwie partie centroprawicowe. To jest istota polskiego dramatu.

W czasie debaty wokół książki „Anatomia władzy i nowa prawica" mowa była także o zdewastowaniu przez obóz rządzący systemu sądownictwa oraz polityki zagranicznej a także o naszej izolacji na arenie międzynarodowej. Tymczasem w obliczu zagrożenia ze strony Rosji ... to nie jest czas, kiedy Polska może być samotna - podkreślał prof. Aleksander Hall. Uczestnicy spotkania odpowiadali także na pytania zadawane przez słuchaczy, w tym między innymi zastanawiali się, w jaki sposób do politycznej i obywatelskiej świadomości zachęcać ludzi młodych.

Książka „Anatomia władzy i nowa prawica" to obywatelski przewodnik dla tych, którzy szukają skutecznych metod dokonania zmiany politycznej. Publikacja ukazała się nakładem Instytutu Wydawniczego Znak i Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania z siedzibą w Rzeszowie.

 

Jak uzdrowić polską politykę?

Czego nam potrzeba, by przezwyciężyć niszczący państwo konflikt światopoglądowy? Jaka siła polityczna byłaby zdolna przywrócić poczucie, że pomimo różnic stanowimy narodową wspólnotę? Kto powinien naprawić nasze instytucje oraz na nowo określić rolę Polaków w Europie? Aleksander Hall nie tylko klarownie diagnozuje naszą rzeczywistość polityczną: działania rządu i opozycji, ale przedstawia też rozwiązania, których od kilku lat bezskutecznie poszukają demokraci przejęci kierunkiem polskiej polityki.

Hall nie ma wątpliwości: Polska potrzebuje nowej propaństwowej i demokratycznej prawicy, której przedstawiciele przeciwstawią się wypaczaniu ważnych dla nich idei i wartości. Propozycja, którą opisuje w książce, stanowi najkonkretniejszy z prezentowanych dotąd sposobów zakończenia politycznego okresu „złej zmiany”.

Aleksander Hall – historyk i publicysta, dr hab. nauk humanistycznych, nauczyciel akademicki, polityk, były działacz opozycji demokratycznej, minister w rządzie Tadeusza Mazowieckiego, kawaler Orderu Orła Białego, autor m.in.: "Osobistej historii III Rzeczypospolitej" (2011) i "Złej zmiany" (2016).