Wydawnictwo Znak - Dobrze nam się wydaje

29.05.2017

Poezja i jazz

Urodzony w 1940 roku Robert Pinsky jest jednym z czołowych współczesnych poetów amerykańskich. Często mówi się o nim, że należy do ostatnich „poetów obywatelskich", którzy wciąż jeszcze wierzą w społeczny wymiar własnej twórczości oraz dbają o popularyzowanie wierszy (nie tylko swoich) w przestrzeni publicznej. Opublikował dziewiętnaście książek, z czego większość stanowią tomiki poetyckie, ale Pinsky jest także eseistą, krytykiem literackim i tłumaczem (m.in. Czesława Miłosza). W latach 1997-2000 sprawował stanowisko Poety Laureata Biblioteki Kongresu.

Pochodzący z żydowskiej rodziny mieszkającej w New Jersey Pinsky wcześnie zetknął się z muzyką jazzową, która od tamtego czasu stanowi dla niego źródło inspiracji oraz wskazuje mu drogę twórczych poszukiwań. Poeta (a zarazem były saksofonista) często podkreśla znaczenie muzyczności swojej poezji: „Myślę, że rytmy wielu moich wierszy są próbą odtworzenia uczucia, które towarzyszy nam podczas słuchania jakiejś zachwycającej jazzowej solówki".

Pinsky należy do tego pokolenia amerykańskich twórców (razem z Hassem i Hirschem, których przekłady również ukazały się nakładem Znaku), u których dostrzec można wpływ polskiej dykcji poetyckiej, której popularyzację w Stanach zawdzięczamy m.in. wysiłkom Miłosza.

Będąc ostatnim w XX wieku Poetą Laureatem, Pinsky zainicjował Favorite Poem Project (Projekt „Ulubiony Wiersz"), w którym tysiące Amerykanów w różnym wieku i pochodzących z różnych środowisk miało okazję podzielić się swoimi ulubionymi utworami poetyckimi. Sam Pinsky zawsze twierdził, że poezja - wbrew panującemu powszechnie przekonaniu - ma bardzo silny wpływ na amerykańską kulturę, a stworzony przezeń projekt miał na celu udokumentowanie tego wpływu oraz oddanie głosu amerykańskim czytelnikom.

Paul Breslin nie bał się nazywać Pinsky'ego „najświetniejszym amerykańskim poetą-krytykiem od czasu Randalla Jarrella", a Joel Brouwer stwierdził, że „żaden inny żyjący poeta amerykański - a zapewne żaden inny żyjący Amerykanin - nie zrobił tyle dla rozpowszechniania poezji w społeczeństwie".

Robert Pinsky

Terrarium dla snów. Wiersze wybrane

Tłumaczenie: Stanisław Barańczak, Mieczysław Godyń, Renata Gorczyńska, Agata Hołobut, Justyn Hunia, Adam Szostkiewicz

Robert Pinsky (ur. 1940), poeta, eseista, krytyk i tłumacz. Autor kilkunastu książek poetyckich, zadebiutował w 1975 r. tomem "Sadness and Happiness". W latach 1997–2000 pełnił funkcję Poety Laureata Biblioteki Kongresu Stanów Zjednoczonych. Niezwykłym owocem tej działalności była akcja „Favorite Poem Project”, podczas której zachęcił tysiące Amerykanów do podzielenia się ulubionym wierszem. Z nagrań tych powstało kilka antologii poetyckich, zarówno drukowanych, jak i w wersji video. Tłumaczył m.in. Piekło Dantego oraz Osobny zeszyt Czesława Miłosza (razem z Renatą Gorczyńską i Robertem Hassem). Uczy creative writing na Uniwersytecie w Bostonie.
Poezja jest dla Pinsky’ego istotnym elementem życia społecznego – to jego zdaniem demokratyczna siła spajającą duszę, emocje i ciało czytelnika w integralną całość. O jego zainteresowaniach świadczą tytuły książek eseistycznych: "Democracy, Culture, and the Voice of Poetry" (2002), "Poetry and the World" (1988) i "The Situation of Poetry" (1978). W twórczości poety trwały ślad odcisnęła pulsująca energia amerykańskich ulic i miast. Jednocześnie swobodnie porusza się on wśród starych mitów, odwołuje się do wielu kultur, wydarzeń historycznych, religii i filozofii. W młodości grał na saksofonie. Fascynacja jazzem sprawiła, że jego wiersze są niesłychanie muzyczne, a ich rytm i melodia zachęcają do głośnej lektury. Pinsky uważa poezję za sztukę oralną, a sam – obdarzony świetnym, głębokim głosem – czyta swoje utwory w niezrównanie charyzmatyczny sposób, chętnie z towarzyszeniem muzyków jazzowych.